ವಿವಾಹವಾದ ಬಳಿಕ ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯ ‘ಗೋತ್ರ’ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ: ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್

ನವದೆಹಲಿ: ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯು ಮದುವೆಯಾದಾಗ ಆಕೆಯ ‘ಗೋತ್ರ’ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಆಕೆ ಮರಣಶಾಸನ (ವಿಲ್) ಬರೆಯದೆ ಮತ್ತು ಪತಿ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಆಸ್ತಿಯು ಪತಿಯ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಆಸ್ತಿಯು ಆಕೆಯ ತವರು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, 1956ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 15(1)(ಬಿ) ಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಈ ಮಹತ್ವದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯು ವಿಲ್ ಬರೆಯದೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಗೆ ಪತಿ(ಮರಣ ಹೊಂದಿದ್ದಲ್ಲಿ) ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಆಕೆಯ ಆಸ್ತಿಯು ಪತಿಯ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.

ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದ್ದೇನು?

ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಬಿ.ವಿ. ನಾಗರತ್ನಾ ನೇತೃತ್ವದ ಪೀಠವು, ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕಾನೂನಿನ ಹಿಂದಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿತು. “ನೀವು ವಾದಿಸುವ ಮೊದಲು, ದಯವಿಟ್ಟು ನೆನಪಿಡಿ. ಇದು ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ. ಹಿಂದೂ ಸಮಾಜ ಹೇಗೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ? ‘ಕನ್ಯಾದಾನ’ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯ ಗೋತ್ರ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆಕೆಯ ಹೆಸರು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಕೆ ತನ್ನ ಪತಿಯಿಂದ ಜೀವನಾಂಶವನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು,” ಎಂದು ಪೀಠವು ಹೇಳಿತು.

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿವಾಹಗಳಲ್ಲಿ, ವಧು ಒಂದು ಗೋತ್ರದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಗೋತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ನಾಗರತ್ನಾ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು.

“ಒಮ್ಮೆ ಮಹಿಳೆಗೆ ಮದುವೆಯಾದರೆ, ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಆಕೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಪತಿ ಮತ್ತು ಆತನ ಕುಟುಂಬದ ಮೇಲೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆಕೆ ತನ್ನ ಪೋಷಕರಿಂದ ಅಥವಾ ಸಹೋದರರಿಂದ ಜೀವನಾಂಶವನ್ನು ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಮಹಿಳೆಗೆ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಆಕೆ ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಲ್ ಬರೆಯಬಹುದು,” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ನಾಗರತ್ನ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು.

ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಾದ

ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ ಹಿರಿಯ ವಕೀಲ ಕಪಿಲ್ ಸಿಬಲ್, ಈ ಕಾನೂನು ನಿಬಂಧನೆಯು “ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. “ಪುರುಷನೊಬ್ಬ ವಿಲ್ ಬರೆಯದೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರೆ, ಆತನ ಆಸ್ತಿ ಆತನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಮಹಿಳೆಯ ಆಸ್ತಿ ಮಾತ್ರ ಆಕೆಯ ಮಕ್ಕಳ ನಂತರ ಪತಿಯ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಏಕೆ ಸೇರಬೇಕು?” ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.

ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಾದಿಸಿದ ಹಿರಿಯ ವಕೀಲೆ ಮನೇಕಾ ಗುರುಸ್ವಾಮಿ, ಈ ಸವಾಲು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ನಿಬಂಧನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದೇ ಹೊರತು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದರು.

ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನಿಲುವು

ತನ್ನ ತೀರ್ಪಿನ ಮೂಲಕ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹಿಂಜರಿಯಿತು. “ಕಠಿಣ ಸತ್ಯಗಳು ಕೆಟ್ಟ ಕಾನೂನಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಾರದು” ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಪೀಠ, ಹಲವು ವಿವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಧಾನ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲನೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಪೀಠವು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತು.