ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೂ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಿದ್ದ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಈಗ ಬಿರುಕು ಮೂಡಿದೆ. ಬಾಂಗ್ಲಾ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಯೂನುಸ್ ಅವರು ಚೀನಾ ಭೇಟಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಚಾರ ಎತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಂಗ್ಲಾದ ಅಧಿಕಪ್ರಸಂಗತನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಭಾರತವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರಫ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಿದೆ. ಇದೆಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತ ಈಗ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿರುವುದು ಕಾಲದಾನ್ ಬಹುಮಾರ್ಗ ಸಾರಿಗೆ ಯೋಜನೆ (KMMTTP). ಇದು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಮಿಜೋರಾಂಗೆ ಮಯನ್ಮಾರ್ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಬಾಂಗ್ಲಾಗೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ನೀಡುವುದು ಭಾರತದ ಪ್ಲ್ಯಾನ್.
ಏನಿದು ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆ?
ಕಾಲದಾನ್ ಬಹುಮಾರ್ಗ ಸಾರಿಗೆ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಮಾಯನ್ಮಾರ್‌ನ ಜಂಟಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, 2008ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ 500 ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ಬಂದರಿನಿಂದ ಮಿಜೋರಾಂಗೆ ಮಯನ್ಮಾರ್‌ನ ಸಿತ್ವೆ ಬಂದರು, ಕಾಲದಾನ್ ನದಿ ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಏಳು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಿಲಿಗುರಿ ಕಾರಿಡಾರ್ (ಚಿಕನ್‌ನೆಕ್) ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಿದೆ, ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಏಕೈಕ ಭೂಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಘಟಕಗಳು:
ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗ: ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಮಾಯನ್ಮಾರ್‌ನ ರಾಖೈನ್ ರಾಜ್ಯದ ಸಿತ್ವೆ ಬಂದರಿಗೆ ಹೂಗ್ಲಿ ನದಿ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಮೂಲಕ ಸರಕು ಸಾಗಾಟ.
ನದಿ ಮಾರ್ಗ: ಸಿತ್ವೆಯಿಂದ ಕಾಲದಾನ್ ನದಿಯ ಮೂಲಕ ಚಿನ್ ರಾಜ್ಯದ ಪಾಲೆಟ್ವಾಕ್ಕೆ 158 ಕಿಮೀ ಸಾಗಾಟ.
ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗ: ಪಾಲೆಟ್ವಾದಿಂದ ಭಾರತ-ಮಯನ್ಮಾರ್ ಗಡಿಯ ಮಿಜೋರಾಂನ ಜೊರಿನ್‌ಪುಯಿಗೆ 109 ಕಿಮೀ ರಸ್ತೆ
ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಗತಿ
ಭಾರತದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯು ಗಣನೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ಮಿಜೋರಾಂ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ವಿ.ಕೆ. ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ 25, 2025 ರಂದು ಭಾರತದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಿತ್ವೆ ಬಂದರು, ಪಾಲೆಟ್ವಾದ ಒಳನಾಡು ಜಲಸಾರಿಗೆ ಟರ್ಮಿನಲ್, ಮತ್ತು ಕಾಲದಾನ್ ನದಿಯ ಡ್ರೆಡ್ಜಿಂಗ್(dredging)ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲಸಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಮುಗಿದಿವೆ. ಆದರೆ, ಮಯನ್ಮಾರ್‌ನಲ್ಲಿ 109 ಕಿಮೀ ರಸ್ತೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿಲ್ಲ, ರಾಖೈನ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಯುದ್ಧವೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.
ಭಾರತದ ರಾಯಭಾರಿ ಅಭಯ್ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಮಯನ್ಮಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯ ಕೆಲಸಗಳು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ನೆರೆಹೊರೆ ಮೊದಲು” ಮತ್ತು “ಆಕ್ಟ್ ಈಸ್ಟ್” ನೀತಿಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಯನ್ಮಾರ್ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿದೆ. ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತ-ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ತ್ರಿಪಕ್ಷೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳೂ ಸಾಕಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ,” ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಶಿಲಾಂಗ್-ಸಿಲ್ಚಾರ್ ಹೆದ್ದಾರಿ: ಒಂದು ಪೂರಕ ಯೋಜನೆ
ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಶಿಲಾಂಗ್-ಸಿಲ್ಚಾರ್ ಹೆದ್ದಾರಿಗೆ 22,864 ಕೋಟಿ ರೂ. ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ. ಈ 166.8 ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ನಾಲ್ಕು-ಪಥದ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ಮೇಘಾಲಯದ ಮಾವ್‌ಲಿಂಗ್‌ಖುಂಗ್‌ನಿಂದ ಅಸ್ಸಾಂನ ಪಂಚಗ್ರಾಮ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಶಿಲಾಂಗ್‌ನಿಂದ ಸಿಲ್ಚಾರ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ಸಮಯವನ್ನು 8.5 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ 5 ಗಂಟೆಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಲಿದೆ. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದ್ದು, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲಿದೆ.
ಸಿಲಿಗುರಿ ಕಾರಿಡಾರ್ ಎಂಬ ಕಿರಿದಾದ ಭೂಮಾರ್ಗ
ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತವು ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸಿಲಿಗುರಿ ಕಾರಿಡಾರ್ (ಚಿಕನ್‌ನೆಕ್) ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ 20 ಕಿಮೀ ಅಗಲವಿರುವ ಒಂದು ಕಿರಿದಾದ ಭೂಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನ ಸುತ್ತ ನೇಪಾಳ, ಭೂತಾನ್, ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಚೀನಾದ “ಬೆಲ್ಟ್ ಆಂಡ್ ರೋಡ್ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್” ಮೂಲಕ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಭಾವವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆತಂಕವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ. 2017 ರ ಡೋಕ್ಲಾಂ ಘರ್ಷಣೆಯಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ಈ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಿವೆ.
ಭಾರತ-ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಒಡಕು
ಆಗಸ್ಟ್ 2024 ರಲ್ಲಿ ಶೇಖ್ ಹಸೀನಾ ಸರ್ಕಾರದ ಪತನದ ನಂತರ, ಭಾರತ-ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಒಡಕು ಮೂಡಿದೆ. ಯೂನುಸ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಆಂತರಿಕ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಮೂಗುತೂರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸವಾಲನ್ನು ಒಡ್ಡಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಭಾರತವು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರಫ್ತುಗಳಿಗೆ ಭೂಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರೆಡಿಮೇಡ್ ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ ಉದ್ಯಮದಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲಿದೆ.
ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು
ಕಾಲದಾನ್ ಯೋಜನೆಯು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡರೆ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಾಗಾಟದ ದೂರ 1,880 ಕಿಮೀನಿಂದ 950 ಕಿಮೀಗೆ ಇಳಿಯಲಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಸಮಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚ ಎರಡೂ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಿದ್ದು, ಭಾರತ-ಮಯನ್ಮಾರ್ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಇದು ಚೀನಾದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಿದೆ.
ಸವಾಲುಗಳೇನು?
ಮಯನ್ಮಾರ್‌ನ ರಾಖೈನ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧವು ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ತೊಡಕಾಗಿದೆ. ರಾಖೈನ್ ರಾಜ್ಯದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗವನ್ನು ಆರಕಾನ್ ಆರ್ಮಿ (ಈಗ ರಾಖೈನ್ ಆರ್ಮಿ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿದೆ) ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಮಯನ್ಮಾರ್ ಸರ್ಕಾರವು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಘಟನೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಆದರೂ, ಆರಕಾನ್ ಆರ್ಮಿಯ ವಕ್ತಾರ ಖೈಂಗ್ ತು ಖಾ ಅವರು 2024 ರಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತವು ಮಯನ್ಮಾರ್ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಆರಕಾನ್ ಆರ್ಮಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಡನಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ರಸ್ತೆ ನಿರ್ಮಾಣದ ಕೊನೆಯ 50 ಕಿಮೀ ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾಲದಾನ್ ಬಹುಮಾರ್ಗ ಸಾರಿಗೆ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಜೀವನಾಡಿಯಾಗಿ ಉದಯಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದೊಂದಿಗಿನ ಒಡಕಿನಿಂದಾಗಿ, ಈ ಯೋಜನೆಯು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಿಲಿಗುರಿ ಕಾರಿಡಾರ್‌ನ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲು ನೆರವಾಗಲಿದೆ. ಶಿಲಾಂಗ್-ಸಿಲ್ಚಾರ್ ಹೆದ್ದಾರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾದ ಈ ಯೋಜನೆಯು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
