ಬೆಂಗಳೂರು: ಭಾರತದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಕುಸ್ತಿಪಟು ವಿನೇಶ್ ಫೋಗಟ್, 2024ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಪದಕದಿಂದ ವಂಚಿತರಾದರೂ, ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾದ 4 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ನಗದು ಬಹುಮಾನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಕಿಡಿ ಕಾರುತ್ತಿದ್ದ ಅವರು ಇದೀಗ ಬಹುಮಾನಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಅಚ್ಚರಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
2024ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ವಿನೇಶ್ ಫೋಗಟ್ ಮಹಿಳೆಯರ 50 ಕೆ.ಜಿ. ಫ್ರೀಸ್ಟೈಲ್ ಕುಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಫೈನಲ್ ಹಂತಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದ್ದರು. ಇದು ಭಾರತದ ಮಹಿಳಾ ಕುಸ್ತಿಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕ್ಷಣವಾಗಿತ್ತು. ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಚಿನ್ನದ ಪದಕಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವೇ ಗಂಟೆಗಳು ಬಾಕಿಯಿರುವಾಗ, ತೂಕದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿನೇಶ್ 150 ಗ್ರಾಂ ತೂಕ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿತು. ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದು ಗ್ರಾಂ ತೂಕದ ಏರಿಳಿತವೂ ಅನರ್ಹತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ವಿನೇಶ್ ಅವರನ್ನು ಫೈನಲ್ನಿಂದ ಅನರ್ಹಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
ವಿನೇಶ್ ಈ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ ಕೋರ್ಟ್ ಆಫ್ ಆರ್ಬಿಟ್ರೇಷನ್ ಫಾರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ (CAS)ಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರೂ, ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕವನ್ನಾದರೂ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿದರೂ, ಅವರ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಯು ವಿನೇಶ್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಆಘಾತವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗೆಲ್ಲುವ ಕನಸಿನೊಂದಿಗೆ ಫೈನಲ್ಗೆ ತಲುಪಿದ್ದ ವಿನೇಶ್, ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮರಳಬೇಕಾಯಿತು.
ಕುಸ್ತಿಗೆ ವಿದಾಯ, ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ
ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನ ಆಘಾತದಿಂದ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕುಸಿದ ವಿನೇಶ್, ಕುಸ್ತಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳುವ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡರು. “ಕುಸ್ತಿಯು ನನ್ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದೆ, ನಾನು ಗೆದ್ದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನನಗೆ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ,” ಎಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂದೇಶವೊಂದನ್ನು ಬರೆದು, 2001ರಿಂದ 2024ರವರೆಗಿನ ತಮ್ಮ ಕುಸ್ತಿ ಜೀವನಕ್ಕೆ ತೆರೆ ಎಳೆದಿದ್ದರು.
ವಿನೇಶ್ ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. 2024ರ ಹರಿಯಾಣ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಜಿಂದ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜುಲಾನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ ಅವರು, ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೇ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿ ಶಾಸಕರಾದರು. ಈ ಗೆಲುವು, ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜನಬೆಂಬಲವನ್ನು ತೋರಿಸಿತು. ವಿನೇಶ್ರ ಕುಸ್ತಿಯ ಹೋರಾಟಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಈ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿತು.
ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ 4 ಕೋಟಿ ಆಯ್ಕೆ
ವಿನೇಶ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಪದಕ ಗೆಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಅವರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರವು ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕ ವಿಜೇತರಿಗೆ ನೀಡುವ ಸರಿಸಮಾನ ಪುರಸ್ಕಾರವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕುರಿತು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಯಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಸೈನಿ, “ವಿನೇಶ್ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪುತ್ರಿ. ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರು ಪದಕದಿಂದ ವಂಚಿತರಾದರೂ, ನಾವು ಅವರ ಗೌರವ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ,” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಸರ್ಕಾರವು ವಿನೇಶ್ಗೆ ಮೂರು ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು: 4 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ನಗದು ಬಹುಮಾನ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗೆ ನೀಡುವ ‘ಎ’ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರಿ, ಹರಿಯಾಣ ಶೆಹರಿ ವಿಕಾಸ್ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (HSVP)ದಿಂದ ಒಂದು ನಿವೇಶನ. ವಿನೇಶ್, ಈ ಮೂರು ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ 4 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ನಗದು ಬಹುಮಾನ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕುರಿತು ಅವರು, “ಇದು ಹಣದ ವಿಷಯವಲ್ಲ, ಗೌರವದ ವಿಷಯ. ರಾಜ್ಯದ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ನಾನು ನಗದು ಬಹುಮಾನ ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕೆಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ,” ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ 8, 2025ರಂದು ರಾಜ್ಯ ಕ್ರೀಡಾ ಇಲಾಖೆಗೆ ಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ವಿನೇಶ್ರ ಕುಸ್ತಿ ಪಯಣ
ವಿನೇಶ್ ಫೋಗಟ್, ಭಾರತದ ಕುಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದಿಗ್ಗಜ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದವರು. ವಿನೇಶ್, 2016ರ ರಿಯೊ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ 48 ಕೆ.ಜಿ. ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಫೈನಲ್ನಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡು ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ತೊರೆಯಬೇಕಾಯಿತು. 2021ರ ಟೋಕಿಯೊ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ 53 ಕೆ.ಜಿ. ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರೂ, ಕ್ವಾರ್ಟರ್ಫೈನಲ್ನಲ್ಲಿ ಸೋತು ಪದಕದಿಂದ ವಂಚಿತರಾದರು.
2024ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ಗಾಗಿ ವಿನೇಶ್ 50 ಕೆ.ಜಿ. ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ತೂಕ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಏಕೆಂದರೆ, 53 ಕೆ.ಜಿ. ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ್ ಪಂಘಾಲ್ ಈಗಾಗಲೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಪ್ಯಾರಿಸ್ನಲ್ಲಿ ವಿನೇಶ್, ಜಪಾನ್ನ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಯುಯಿ ಸುಸಾಕಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗೆಲುವಿನೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಪಯಣವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣದ ತಾಂತ್ರಿಕ ತೊಡಕಿನಿಂದ ಅವರ ಕನಸು ಭಗ್ನವಾಗಿತ್ತು.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕೊಡುಗೆ
ವಿನೇಶ್ ಫೋಗಟ್ 2023ರಲ್ಲಿ ಅವರು, ಭಾರತೀಯ ಕುಸ್ತಿ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬ್ರಿಜ್ ಭೂಷಣ್ ಶರಣ್ ಸಿಂಗ್ ವಿರುದ್ಧ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ ಆರೋಪದಡಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಈ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿ ಮಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಬಜರಂಗ್ ಪುನಿಯಾ ಅವರಂತಹ ಖ್ಯಾತ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳು ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಹೋರಾಟವು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿತ್ತು.
