ನವದೆಹಲಿ : ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಾಬಲ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) ಭಾನುವಾರ(ನವೆಂಬರ್ 2, 2025) ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಗಾಗಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಸಂವಹನ ಉಪಗ್ರಹ ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7ಆರ್ (GSAT-7R) ಅನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಉಪಗ್ರಹಕ್ಕೆ CMS-03 ಎಂಬ ಕೋಡ್ ಹೆಸರನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಇಸ್ರೋದ ‘ಬಾಹುಬಲಿ’ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತವಾದ, ಅತ್ಯಂತ ಭಾರದ ರಾಕೆಟ್ ಎಲ್‌ವಿಎಂ3 ಮೂಲಕ ಉಡಾವಣೆಗೊಂಡ ಈ ಉಪಗ್ರಹ, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಕಣ್ಗಾವಲು ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹಲವು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಿದ್ದು, ಸಾಗರ ಯುದ್ಧತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಮೇಲುಗೈ ತಂದುಕೊಡಲಿದೆ.
ಉಡಾವಣೆಯ ಮಹತ್ವವೇನು?
‘ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂದೂರ’ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಚೀನಾವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಚಲನವಲನಗಳ ಕುರಿತು ನೈಜ-ಸಮಯದ ಗುಪ್ತಚರ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿತ್ತು ಎಂದು ಸೇನಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ಹಿಂದೆ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಘಟನೆಯು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಆಧಾರಿತ ಕಣ್ಗಾವಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಏಳು ಮಿಲಿಟರಿ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಚುರುಕುಗೊಳಿಸಿವೆ. ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7ಆರ್ ಈ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ.
ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7ಆರ್ ‘ಬಾಹುಬಲಿ’ ಉಪಗ್ರಹದ ವಿಶೇಷತೆಗಳೇನು
- ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಉಪಗ್ರಹ: ಸುಮಾರು 4,410 ಕೆ.ಜಿ ತೂಕವಿರುವ ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7R, ಭಾರತದ ನೆಲದಿಂದ ಉಡಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಭಾರೀ ಸಂವಹನ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿದೆ.
- ‘ರುಕ್ಮಿಣಿ’ಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ: ಈ ಉಪಗ್ರಹವು 2013ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆಗೊಂಡಿದ್ದ, ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದ ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7 (‘ರುಕ್ಮಿಣಿ’) ಉಪಗ್ರಹದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತುಂಬಲಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ‘ರುಕ್ಮಿಣಿ’ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- ಬಹು-ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸಂವಹನ: ಇದು ಯುಎಚ್ಎಫ್, ಎಸ್-ಬ್ಯಾಂಡ್, ಸಿ-ಬ್ಯಾಂಡ್, ಮತ್ತು ಕೆಯು-ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹು-ತರಂಗಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಯುದ್ಧನೌಕೆಗಳು, ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿಗಳು, ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಭೂ-ಆಧಾರಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೇಂದ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಧ್ವನಿ, ಡೇಟಾ ಮತ್ತು ವಿಡಿಯೋ ಸಂವಹನವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
- ಆತ್ಮನಿರ್ಭರತೆಯ ಪ್ರತೀಕ: ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವದೇಶಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಈ ಉಪಗ್ರಹ, ‘ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ’ದ ಗುರಿಗೆ ಹಿಡಿದ ಕೈಗನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು 1,589 ಕೋಟಿ ರೂ. ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ.
ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಆಗುವ ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು
- ಅಡೆತಡೆಯಿಲ್ಲದ ಸಂವಹನ: ಈ ಉಪಗ್ರಹವು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದಾದ್ಯಂತ ನೌಕಾಪಡೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು (ಯುದ್ಧನೌಕೆ, ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ, ವಿಮಾನ) ಒಂದೇ ಜಾಲದಡಿ ತರುತ್ತದೆ. ಇದು ‘ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್-ಕೇಂದ್ರಿತ ಯುದ್ಧ’ (Network-Centric Warfare) ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ತ್ವರಿತ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
- ವಿಸ್ತೃತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವ್ಯಾಪ್ತಿ: ಈ ಉಪಗ್ರಹದ ನೆರವಿನಿಂದ ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು ‘ಬ್ಲೂ-ವಾಟರ್’ ನೌಕಾಪಡೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಭಾರತದ ತೀರದಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿಯೂ ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
- ವಿದೇಶಿ ಅವಲಂಬನೆಗೆ ತೆರೆ: ಈವರೆಗೂ ನೌಕಾಪಡೆಯು ತನ್ನ ದೂರಗಾಮಿ ಸಂವಹನಕ್ಕಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿತ್ತು. ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7ಆರ್ ಉಡಾವಣೆಯಿಂದ ಈ ಅವಲಂಬನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಯುದ್ಧದಂತಹ ಸಂದಿಗ್ಧ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಂವಹನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
- ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕ ಸಂಕೇತ: ಇಂತಹ ಭಾರೀ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಮಿಲಿಟರಿ ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಭಾರತವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ-ರಕ್ಷಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜಿ-ಸ್ಯಾಟ್-7R ಉಪಗ್ರಹವು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಕಣ್ಗಾವಲು, ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧತಂತ್ರದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ‘ಗೇಮ್-ಚೇಂಜರ್’ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ ಎಂದೇ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ವಿಶ್ವವನ್ನು 150 ಬಾರಿ ನಾಶಪಡಿಸಬಲ್ಲಷ್ಟು ಅಣ್ವಸ್ತ್ರ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಇದೆ : ಚೀನಾಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಟ್ರಂಪ್ ಎಚ್ಚರಿಕೆ
