ಹೊಸದಿಲ್ಲಿ: ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮಂಡಳಿಯಾದ ಬಿಸಿಸಿಐ, ತನ್ನ ಆಟಗಾರರಿಗೆ ನೀಡುವ ವೇತನದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಚರ್ಚೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ 2025ರ ಮಹಿಳಾ ವಿಶ್ವಕಪ್ನಲ್ಲಿ ಟೀಮ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸತತ ಸೋಲುಗಳ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ, “ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಸಮಾನ ವೇತನ ಪಡೆಯುವ ಮಹಿಳಾ ತಂಡದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆ” ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ, ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರು ಪುರುಷರಷ್ಟೇ ಸಂಬಳ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆಯೇ? ಇದರ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ಪಂದ್ಯ ಶುಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಮಾನತೆ
ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022ರಲ್ಲಿ, ಬಿಸಿಸಿಐ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಜಯ್ ಶಾ ಅವರು ಐತಿಹಾಸಿಕ “ವೇತನ ಸಮಾನತೆ ನೀತಿ”ಯನ್ನು (pay equity policy) ಘೋಷಿಸಿದರು. ಈ ನೀತಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಪುರುಷ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರಿಗೆ ಪಂದ್ಯ ಶುಲ್ಕವನ್ನು (match fees) ಸಮಾನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯತ್ತ ಬಿಸಿಸಿಐ ಇಟ್ಟ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ನೀತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಟೆಸ್ಟ್ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ 15 ಲಕ್ಷ ರೂ, ಏಕದಿನ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ 6 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಮತ್ತು ಟಿ20 ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ 3 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಎರಡೂ ತಂಡಗಳ ಆಟಗಾರರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಘೋಷಣೆಯ ನಂತರ, ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ತಂಡದ ಪಂದ್ಯ ಶುಲ್ಕವು ಪುರುಷರ ತಂಡಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮನಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಸಮಾನ ವೇತನದ ಕಥೆ ಇಲ್ಲಿಗೇ ಮುಗಿಯುವುದಿಲ್ಲ.
ವಾರ್ಷಿಕ ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಅಂತರ
ಪಂದ್ಯ ಶುಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ ತಂದರೂ, ಆಟಗಾರರ ಆದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಬಿಸಿಸಿಐನ ವಾರ್ಷಿಕ ಕೇಂದ್ರ ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ (annual central contracts) ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಪುರುಷ ಆಟಗಾರರ ನಡುವೆ ಅಜಗಜಾಂತರವಿದೆ. ಪುರುಷರ ತಂಡಕ್ಕೆ ‘A+’, ‘A’, ‘B’, ಮತ್ತು ‘C’ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಶ್ರೇಣಿಗಳಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳಾ ತಂಡಕ್ಕೆ ‘A’, ‘B’, ಮತ್ತು ‘C’ ಎಂಬ ಮೂರು ಶ್ರೇಣಿಗಳಿವೆ, ಮತ್ತು ‘A+’ ಶ್ರೇಣಿಯೇ ಇಲ್ಲ.
ಪುರುಷರ ‘A’ ಶ್ರೇಣಿಯ ಆಟಗಾರರು ವಾರ್ಷಿಕ 5 ಕೋಟಿ ರೂ. ಗಳಿಸಿದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ‘A’ ಶ್ರೇಣಿಯ ಆಟಗಾರ್ತಿಯರು ಕೇವಲ 50 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಗಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ಅಂತರವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿರಾಟ್ ಕೊಹ್ಲಿ, ರೋಹಿತ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರಂತಹ ಆಟಗಾರರು ‘A+’ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ 7 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಹರ್ಮನ್ಪ್ರೀತ್ ಕೌರ್, ಸ್ಮೃತಿ ಮಂಧಾನ ಅವರಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಆಟಗಾರ್ತಿಯರು ಮಹಿಳೆಯರ ‘A’ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ವೇತನ ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು?
ಈ ಭಾರಿ ಅಂತರಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಪುರುಷರ ಕ್ರಿಕೆಟ್ಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯ (marketability), ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಆದಾಯ ಇನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಪುರುಷರ ತಂಡವು ಐಸಿಸಿ ಟೂರ್ನಿಗಳಲ್ಲಿ 7 ಪ್ರಮುಖ ಟ್ರೋಫಿಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ, ಆದರೆ ಮಹಿಳಾ ತಂಡವು ಇನ್ನೂ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಐಸಿಸಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದೆ. ತಂಡದ ಯಶಸ್ಸು ಅದರ ಬ್ರಾಂಡ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ವಿಶ್ವದ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಂತ ಮೌಲ್ಯಯುತ ಕ್ರೀಡಾ ಲೀಗ್ ಆಗಿರುವ ಐಪಿಎಲ್, ಪುರುಷರ ಕ್ರಿಕೆಟ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯ
ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಅಂತರಗಳಿದ್ದರೂ, ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಮಹಿಳಾ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ (WPL) ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದು, ಸ್ಮೃತಿ ಮಂಧಾನ, ಹರ್ಮನ್ಪ್ರೀತ್ ಕೌರ್, ರಿಚಾ ಘೋಷ್ ಅವರಂತಹ ಆಟಗಾರ್ತಿಯರು ಮನೆಮಾತಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ನಾಯಕಿ ಅಂಜುಮ್ ಚೋಪ್ರಾ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, “ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳಾ ತಂಡವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಐಸಿಸಿ ಟ್ರೋಫಿ ಗೆದ್ದರೆ, ಈ ವೇತನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಅದು ದೊಡ್ಡ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಲಿದೆ”.